Usta öğreticilerin kıdem tazminatı ve diğer işçilik alacak hakları ile ilgili görevli yargı kolu ADLİ YARGIDIR. Uyuşmazlık Mahkemesi’ nin 31.10.2022 tarih, 2022/462 E. Ve 2022/497 K. Sayılı kararı, 31.10.2022 tarih, 2022/550 E. Ve 2022/496 K. Sayılı kararı ve daha birçok Uyuşmazlık Mahkemesi kararları da bu yöndedir . Ancak bazı İş Mahkemeleri ve BAM daireleri, idari yargı görevlidir diye usulden ret kararları vermektedirler. Bu nedenle dava açarken görev ile ilgili emsal Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarını sunmanızda fayda olacaktır.
Fakat yine de yerel mahkemeden usulden ret kararı verilecek olursa, tavsiyemiz ; dosyayı istinafa götürmeden kesinleştiriniz ve doğrudan idari yargıda dava açıp dilekçede bu emsal kararlardan bahsederek dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesi’ ne gönderilmesini talep ediniz. Bu durum zaman kaybını azaltacaktır. (Kendi dosyalarımda bu yol ile 6 ay gibi bir sürede dosyayı tekrar adli yargıya getirmiş olduğumuz için bu tavsiyede bulunuyoruz.) Çünkü BAM’ ın da Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2019/9-786 esas ve 2021/1518 karar sayılı (idari yargının görevli olduğu yönündeki kararı) kararına dayanarak istinaf talebinizi reddetme ihtimali yüksektir.
T.C.
UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/462
KARAR NO : 2022/497
KARAR TR : 31/10/2022
ÖZET: Halk Eğitim Merkezinde hizmet
akdiyle usta öğretici olarak çalışan davacı
tarafından kıdem tazminatı, ihbar
tazminatı ve yıllık izin ücret alacaklarının
ödenmesi istemiyle açılan davanın ADLİ
YARGI YERİNDE görülmesi gerektiği
hk.
K A R A R
Davacı : Bahriye GÜCÜKÇAVUŞ
Vekili : Av. Ahmet GÖK
Davalı : Milli EğitimBakanlığı
Vekili : Av. Ekrem AKIN
I. DAVA KONUSU OLAY
- Davacı vekili, müvekkilinin davalı Bakanlık bünyesinde bulunan Karabük Halk
Eğitim Merkezinebağlı olarak 1988-2020 tarihleriarasında hizmetakdi ile uzman usta öğretici
olarak çalıştığını,davacınıniş sözleşmesinin31/05/2020 tarihindekursun kapatılmasınedeniyle
haksız ve ihbarsız olarak feshedildiğini ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak
kaydıyla 100 TL kıdem tazminatı, 100 TL ihbar tazminatı, 100 TL yıllık izin ücreti alacağı
olmak üzere toplam 300 TL’nin temerrüde düşülen tarihten itibaren mevduata uygulanan en
yüksek faiziile birliktetahsiliistemiyleadli yargı yerinde dava açmıştır.
II. UYUŞMAZLIĞA İLİŞKİN BAŞVURU SÜRECİ
A. Adli Yargıda - Ankara 35. İş Mahkemesi 12/05/2022 tarihli ve E.2021/809, K.2022/229 sayılı
kararı ile, davacının parasal haklarının 657 sayılı Kanun’un 89. maddesine uygun olarak
Bakanlar Kurulunca çıkarılan kararlar uyarınca Maliye Bakanlığınca belirlenen ücretler
üzerinden ödendiği dikkate alındığında, taraflar arasında iş sözleşmesi bulunmadığı,
aralarındaki ilişkinin statü hukukuna tabi olduğu sonucuna varıldığı, bununla birlikte, sosyal
güvenlik yönünden Sosyal Güvenlik Kurumuna primlerinin yatırılmış olmasının da davacının
iş sözleşmesi ile çalıştığı anlamına gelmeyeceğini belirterek, taraflar arasındaki uyuşmazlığın
çözümünün adli yargının görev alanına girmediği gerekçesiyle davanın usulden reddine karar
vermiş, bu karar kesinleşmiştir. - Davacı vekili bu kez aynı istemleidari yargı yerinde dava açmıştır.
B. İdari Yargıda
Esas No : 2022/462
Karar No : 2022/497 - Ankara 8. İdare Mahkemesi 01/07/2022 tarihli ve E.2022/1264 sayılı kararı ile,
davacının, idareyle arasında bir hizmet ilişkisi kurulduğu, talep edilen tazminatlarının İş
Kanunu’ndan kaynaklanan haklardan olduğu dikkate alındığında, uyuşmazlığın özel hukuk
hükümlerine göre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varıldığı
gerekçesiyle, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun’un - maddesi uyarınca görevli yargı yerinin belirlenmesi için dosyanın Uyuşmazlık
Mahkemesine gönderilmesine ve dosya incelemesininbu konuda Uyuşmazlık Mahkemesince
karar verilinceyekadar ertelenmesinekarar vermiştir.
III. İLGİLİ HUKUK - 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 2. maddesinde “Bir hizmet akdine
dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanlar bu Kanun’a göre sigortalı
sayılırlar…” denilmiş, aynı Kanun’un “Uyuşmazlıkların Çözüm Yeri” başlıklı 134.
maddesinde, “Bu Kanun’un uygulanmasından doğan uyuşmazlıklar, yetkiliiş mahkemelerinde
veya bu davalara bakmakla görevli mahkemelerde görülür” hükmüne yer verilmiş; 506 sayılı
Kanun hükümleri 01/10/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel
Sağlık Sigortası Kanunu’nun 106. maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır. - 5510 sayılı Kanun’un 3. maddesinde; kısa ve/veya uzun vadeli sigorta kolları
bakımından adına prim ödenmesi gereken veya kendi adına prim ödemesi gereken kişi sigortalı
olarak tanımlanmış; 79. madde ile başlayan 4. Kısmında, primlere ilişkin hükümlere yer
verilmiş; 101. maddesinde “Bu Kanun’da aksine hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun
hükümlerinin uygulanmasıyla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıklar İş Mahkemelerinde görülür”
denilmiştir. - 4857 sayılı İş Kanunu’nun 1. maddesinde, Kanun’un amacının,işverenlerile bir iş
sözleşmesine dayanarak çalıştırılanişçilerin çalışma şartları ve çalışma ortamına ilişkin hak ve
sorumluluklarını düzenlemek olduğu belirtilmiş; “İş Sözleşmesi, Türleri ve Feshi” hususuna
Kanun’un 8. maddesi ve devamında, kıdem tazminatı, ücretli izin, bildirim süresinden
kaynaklanan yükümlülük ve haklara ilişkin hususlara ise Kanun’un değişik maddelerinde yer
verilmiştir. - 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun “İş mahkemelerinin kuruluşu” başlıklı 2.
maddesişöyledir:
“(1) İş mahkemeleri, Hâkimler ve Savcılar Kurulunun olumlu görüşü alınarak, tek
hâkimli ve asliye mahkemesi derecesinde Adalet Bakanlığınca lüzum görülen yerlerde
kurulur. Bu mahkemelerin yargı çevresi, 26/9/2004 tarihli ve 5235 sayılı Adlî Yargı İlk
Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri
Hakkında Kanun hükümlerine göre belirlenir.
(2) İş durumunun gerekli kıldığı yerlerde iş mahkemelerinin birden fazla dairesi
oluşturulabilir. Bu daireler numaralandırılır. İhtisaslaşmanın sağlanması amacıyla,
gelen işlerin yoğunluğu ve niteliği dikkate alınarak, daireler arasındaki iş dağılımı
Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenebilir. Bu kararlar Resmî Gazete’de
yayımlanır. Daireler, tevzi edilen davalara bakmak zorundadır.
(3) İş mahkemesi kurulmamış olan yerlerde bu mahkemenin görev alanına giren
dava ve işlere, o yerdeki asliye hukuk mahkemesince, bu Kanundaki usul ve esaslara
göre bakılır.” - 7036 sayılı Kanun’un “Dava şartı olarak arabuluculuk” başlıklı 3. maddesinin (1)
numaralıfıkrasışöyledir:
” (1) Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı
ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması
dava şartıdır.” - 7036 sayılı Kanun’un “Görev” başlıklı 5. maddesişöyledir:
“(1) İş mahkemeleri;
a) 5953 sayılı Kanuna tabi gazeteciler, 854 sayılı Kanuna tabi gemiadamları,
22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununa veya 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk
Borçlar Kanununun İkinci Kısmının Altıncı Bölümünde düzenlenen hizmet
sözleşmelerine tabi işçiler ile işveren veya işveren vekilleri arasında, iş ilişkisi nedeniyle
sözleşmeden veya kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarına,
b) İdari para cezalarına itirazlar ile 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi
kapsamındaki uyuşmazlıklar hariç olmak üzere Sosyal Güvenlik Kurumu veya Türkiye İş
Kurumunun taraf olduğu iş ve sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan
uyuşmazlıklara,
c) Diğer kanunlarda iş mahkemelerinin görevli olduğu belirtilen uyuşmazlıklara,
ilişkin dava ve işlere bakar.” - 7036 sayılı Kanun’un “GeçiciHükümleri” başlıklıGeçicimadde 1 şöyledir:
“(1) Mülga 5521 sayılı Kanun gereğince kurulan iş mahkemeleri, bu Kanun
uyarınca kurulmuş iş mahkemeleri olarak kabul edilir. Bu maddenin yürürlüğe girdiği
tarihten önce açılmış olan davalar, açıldıkları mahkemelerde görülmeye devam olunur.
(2) Bu Kanunun dava şartı olarak arabuluculuğa ilişkin hükümleri, bu hükümlerin
yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla ilk derece mahkemeleri ve bölge adliye mahkemeleri ile
Yargıtayda görülmekte olan davalar hakkında uygulanmaz.
(3) Başka mahkemelerin görev alanına girerken bu Kanunla iş mahkemelerinin
görev alanına dâhil edilen dava ve işler, iş mahkemelerine devredilmez; kesinleşinceye
kadar ilgili mahkemeler tarafından görülmeye devam olunur.
(4) İlk derece mahkemeleri tarafından bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
verilen kararlar, karar tarihindeki kanun yoluna ilişkin hükümlere tabidir.”
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
A. İlk İnceleme - Uyuşmazlık Mahkemesinin Muammer TOPAL’ın başkanlığında, Üyeler Doğan
AĞIRMAN, Eyüp SARICALAR, Muharrem ÜRGÜP, Ahmet ARSLAN, Mahmut BALLI
ve Bilal ÇALIŞKAN’ın katılımlarıyla yapılan 31/10/2022 tarihli toplantısında; 2247 sayılı
Kanun’un 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre, İdare Mahkemesince, anılan
Kanun’un 19. maddesine göre başvuruda bulunulmuş olduğu, Mahkemece idari yargı
dosyasının ekinde adli yargı dosya sureti ile birlikte Uyuşmazlık Mahkemesinegönderildiği ve
usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığıanlaşıldığındangörev uyuşmazlığının esasının
incelenmesineoy birliğiile karar verildi.
Esas No : 2022/462
Karar No : 2022/497
UYAP Bilişim Sistemindeki bu dokümana http://vatandas.uyap.gov.tr adresinden Z+4lnPF – kVloxii – 0+j8CaR – eDMoiE= ile erişebilirsiniz.
B. Esasın İncelenmesi - Raportör-Hakim Gülşen AKAR PEHLİVAN’ın davanın çözümünde adli yargının
görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan, ilgili Başsavcılarca
görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Halil İbrahim ÇİFTÇİ’nin davada adli yargının,
Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü
açıklamalarıda dinlendiktensonra gereği görüşülüp düşünüldü: - Dava, davacının davalı bakanlığa bağlı olarak 1988-2020 tarihleri arasında,
Karabük Halk Eğitim Merkezinde hizmet akdi ile usta öğretici olarak çalıştığı döneme ilişkin,
kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık izin ücreti alacağının faiziyle birlikte ödenmesi
istemiyleaçılmıştır. - Davacının,idareyle arasında bir hizmet ilişkisi kurulduğu, talepedilen tazminatının
İş Kanunu’ndan kaynaklanan haklardan olduğu dikkate alındığında, uyuşmazlığın özel hukuk
hükümlerinegöre görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır. - Yukarıda belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak, Ankara 8. İdare
Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile Ankara 35. İş Mahkemesinin 12/05/2022 tarihli ve
E.2021/809, K.2022/229 sayılı görevsizlik kararının kaldırılmasıgerekmiştir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Davanın çözümündeADLİ YARGININ GÖREVLİ OLDUĞUNA,
B. Ankara 8. İdare MahkemesininBAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Ankara 35. İş
Mahkemesinin 12/05/2022 tarihli ve E.2021/809, K.2022/229 sayılı GÖREVSİZLİK
KARARININ KALDIRILMASINA,
31/10/2022 tarihinde,OY BİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.
Başkan Üye Üye Üye
Muammer Doğan Eyüp Muharrem
TOPAL AĞIRMAN SARICALAR ÜRGÜP
Üye Üye Üye
Ahmet Mahmut Bilal
ARSLAN BALLI ÇALIŞKAN